اقتباس تئاتری و موقعیت پسااستعماری(بررسی نمونه ای 5 اقتباس تئاتری از متون غربی در ایران)- پروژه عملی: کارگردانی نمایش «یک نفر اینجا»

این رساله به بررسی روابط متقابل میان اقتباس تئاتری و وضعیت پسااستعماری در ایران می پردازد؛ وضعیتی که از لحظه مواجهه سوژه ایرانی با مدرنیته غربی آغاز می شود. پیش از این مواجهه در ایران تئاتر وجود نداشت. بنابراین رسانه تئاتر در ایران رسانه ای اقتباس شده است. به سبب همین ماهیت اقتباسی تئاتر در ایرانْ عملِ اقتباس جدای از این که تنها یک تکنیک ادبی یا اجرایی باشد، نقطه آغازی برای انواع مطالعات تئاتری در ایران است. در واقع، همه واکنش هایی که به تئاتر در قالب نمایش های اقتباسی انجام شده برخاسته از واکنش های کلی به مدرنیته و گفتمان استعمار غربی است. عبارت هایی نظیر شرق شناسی، شرق شناسی وارونه، ملی گرایی و بومی گرایی معادل های معنایی خود را در فضای تئاتری نوپای ایران برمی سازند و عمدتاً زمانی بروز می یابند که اقتباس کننده در تلاش برای رساندن سطح خود به سطح خالق آثار اصیل است. در نهایت در این رساله می کوشیم که شکاف ها، گسست ها و تناقضات درونی مبناهایی را نشان دهیم که فرضیات و اعتقادات مرتبط به تئاتر ملی «ایرانی» ـ به همراه همبسته های گفتمانی اش ـ بر آن استوارند. این تحقیق با پیش کشیدن این بحث به انجام می رسد که تاریخ اعمال تئاتری در ایران را می توان به عنوان تاریخی قلمداد کرد که از بیان خودآگاهی خود که بر مبنای آن «نفس» بتواند زبان خود را بیان کند ناتوان است. این بیان کردن ـ که شکل مجموعه ای از تغییرات راهبردی را به خود می گیرد ـ برای سوژه ای که در مواجهه با تجریه ای تروماتیک قرار دارد امری حیاتی است. با وجود این که تئاتر می تواند نقشی بسیار پراهمیت تر از شریاط فعلی در کاستن از شدت این تجربه تروماتیک ایفا کند اما متاسفانه در حیطه تئاتر هنوز به چنین بیانی دست نیافته ایم.